Εκατό έργα για μια άλλη Θεσσαλονίκη

Εκατό έργα για τα εκατό χρόνια της Θεσσαλονίκης. Αυτά προτείνουν σε αρμόδι-ους και μη οι μεταπτυχιακοί φοιτητές του διατμηματικού τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου, σκιαγραφώντας τη δική τους άποψη για τη Θεσ-σαλονίκη, όπως θα ήθελαν να είναι. Στην έκθεση έργων που θα λειτουργεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, εντός της ΔΕΘ, ο επισκέπτης μπορεί να δει «αλλιώς» ολόκληρες εκτά-σεις και σημεία του αστικού και περιαστικού τοπίου που σήμερα είτε παραμένουν αναξιοποίη-τα είτε παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης: οι άξονες της Αριστοτέλους και της Δημητρίου Γούναρη, ένα πάρκο – φάντα-σμα στην Αγίου Δημητρίου στο ύψος του Καυτανζογλείου, το παραλιακό μέτωπο της Κρή-νης, το δάσος της Θέρμης, τα λατομεία του Ασβεστοχωρίου, γωνιές του Πανοράματος, χώροι του πανεπιστημίου, χείμαρροι, στρατόπεδα, σχολεία, η χωμα-τερή του Δερβενίου, το Μεγάλο Εμβολο, η Κορώνεια κ.ά.Δήμαρχοι και

αντιδήμαρχοι, αρμόδιοι των υπουργείων και των λοιπών αρχών θα μπορού-σαν κάλλιστα να επισκεφτούν την έκθεση. Οχι μόνο για να θαυμάσουν τις φρέσκες εφαρ-μόσιμες ως επί το πλείστον ιδέ-ες των φοιτητών, αλλά κυρίως για να δουν τι θα μπορούσε να είχε γίνει όλα αυτά τα χρόνια, αλλά δεν έγινε ποτέ... «Πρόκειται για εκατό προ-τάσεις για το τοπίο της Θεσσα-λονίκης, όπως προέκυψαν από εργαστηριακά μαθήματα και μεταπτυχιακές διατριβές του διατμηματικού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών του τμήματος Αρχιτεκτόνων Πολυτε-χνικής Σχολής και της Γεωπο-νικής Σχολής, με διευθύντρια την καθηγήτρια του τμήματος Αρχιτεκτόνων, Μαρία Ανανι-άδου Τζημοπούλου», τονίζει στον «ΑτΚ» ο αναπληρωτής διευθυντής του Μεταπτυχιακού, καθηγητής Γεωπονικής Σχολής, Γιάννης Τσαλικίδης. Ο «ΑτΚ» ξεναγήθηκε στην έκθεση και παρουσιάζει για ευνόητους λό-γους μόνο ελάχιστα από τα 100 έργα που προτείνονται.

1. Στόχος της πρότασης, όπως εξηγούν οι μελετητές Αναστασία Μαυρίδου και Φίλιππος Παπαπέτρου, είναι η ενοποί-ηση της πλατείας Δικαστη-ρίων με την πλατεία Αχειρο-ποιήτου καθώς και με τους γειτνιάζοντες ελεύθερους χώρους (Αρχαία αγορά, πάρ-κο επί της Αγίου Δημητρίου) έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο υπαίθριων χώρων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η διατήρηση ενός ενιαίου μορφολογι-κά χαρακτήρα έχει σκοπό τη σύνδεση και ενοποίηση των τοποθεσιών και την ανάδειξη των μνημείων. Οι χώροι που περιβάλλουν τα υπάρχοντα μνημεία της εκκλησίας της Παναγίας Χαλκέ-ων και της Αχειροποιήτου, που βρί-σκονται σε υποβαθμισμένο επίπεδο, διαμορφώνονται σε μικρές πλατείες με την ομαλή κλιμάκωση του αναγλύ-φου, αναδεικνύοντας τα μνημεία και σχηματίζοντας χώρους εκδηλώσεων. Διαμορφώνονται, παράλληλα, χώροι περιπάτου και ανάπαυσης, χώροι συ-νάθροισης κοινού και απομόνωσης.

2.Η Ελένη Σπυροπούλου και ο Γιώργος Τυροθουλάκης «βλέπουν» τον άξονα της Δημητρίου Γούναρη ως ένα γραμ-μικό αστικό κενό που ενώνει Ανω Πόλη με θάλασσα και αποτελεί ένα αμάλγαμα ιστο-ρικών, κοινωνικών, πολιτιστι-κών τάσεων για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι διαμορφώσεις που προκύπτουν από το σχεδιασμό τόσο της γρήγορης και άμεσης διέλευσης, όσο και της ευχάριστης και χαλαρής περιήγησης με τη δυνατότητα στάσης, ανάπαυσης, κοινωνικής συνεύρεσης και πρακτικής. «Η πλατεία Ναυαρίνου», εξηγούν οι μελετητές, «αποτελεί μέρος της ενιαίας δομής ως το προαύλιο του αρχαιολογικού χώρου με καθιστικά, χώρους πρασίνου, παρατήρησης, επα-φής με το νερό συνθέτοντας μια σύγ-χρονη αστική πλατεία».

3. Κύρια σχεδιαστική πρόθεση αποτελεί η ανάδειξη της προσπελασιμότητας του χώρου από τους περιπατητές προς τη συνέχεια της διαδρομής στο θαλάσσιο μέτωπο, κα-θώς σήμερα αποτελεί ένα αυ-στηρό όριο. «Αναδιπλώσεις, εξάρσεις και εξομαλύνσεις του ανάγλυφου στοχεύουν στην απο-φόρτιση του τοπίου σε συνδυασμό με την επιλογή των κατάλληλων φυτεύσε-ων. Η οδός της 25ης Μαρτίου περιλαμ-βάνει καθόλο το μήκος της ελεύθερους χώρους, λειτουργώντας τελικά ως ενο-ποιητικός και όχι ως αυστηρός άξονας κατακερματισμένων χώρων», τονίζουν οι Α. Αναγιωτός, Η. Βενέσης, Ε. Καρα-βαγγέλη, Δ. Στεφανάκη, Β. Χατζής που μελέτησαν την περιοχή.

4. Σήμερα, η έκταση πρασίνου που βρίσκεται επί της Αγίου Δημητρίου κάτω από το Καυταν-ζόγλειο αποτελεί περισσότερο ένα εικονικό πάρκο. Ο Γιώργος Γρεβενάρης, η Αικατερίνη Παπανδρέου και η Ευ-αγγελία Τσιόλια επισημαίνουν ότι κύριος στόχος του σχεδιασμού που προτείνουν είναι η διαμόρφωση και δημιουργία ενός οργανωμένου υπαίθριου χώρου για την περιοχή. «Αυτό επιτυγχάνεται με την κατασκευή τριών λόφων στην περίμε-τρο του πάρκου, που δημιουργούν έναν εσω-στρεφή κεντρικό δημόσιο χώρο και άλλους περισσότερους περιφερειακά που λειτουρ-γούν ως υποπεριοχές για τους κατοίκους της περιοχής. Οι δυο λόφοι είναι διαμορφωμένοι με φυσικό έδαφος και φυτεύονται με εδαφο-καλυπτικά φυτά και χλοοτάπητα, ενώ ο τρίτος είναι κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα και μέταλλο ελαφρώς υποβαθμισμένη, που στεγάζει μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Ο κεντρικός χώρος αρθρώνεται σε δύο επίπεδα εκ των οποίων το ψηλότερο λειτουργεί ως χώ-ρος καθιστικών, ενώ στο χαμηλότερο βρίσκε-ται ένας μικρός παιδότοπος και ένα υπαίθριο αμφιθέατρο για εκδηλώσεις των παιδιών.

5. Η παραθαλάσσια ζώνη της Καλαμα-ριάς από την περιοχή του Ποσειδωνίου έως και την περιοχή του Μικρού Εμ-βόλου στο Καραμπουρνάκι είναι το αντικείμενο της εργα-σίας της Ευαγγελίας Τσιόλια. «Μέσω της σφαιρικής και πο-λυσήμαντης ανάλυσης προ-τείνονται γενικές κατευθύνσεις σχεδια-σμού της περιοχής που θα βοηθήσουν στην ανάδειξη και χρησιμοποίησή της», εξηγεί. Ακολουθείται η αειφόρος προσέγγιση της ανάλυσης και σύνθε-σης του τοπίου της περιοχής, σύμφωνα με την οποία το τοπίο αξιολογείται όχι μόνο οικολογικά, αλλά λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικοοικονομικοί πα-ράγοντες.

6. «Ο επανασχεδιασμός του παραλια-κού μετώπου της Κρήνης στηρίχτη-κε στην υπόθεση μιας ευρύτερης στρατηγικής επέμβασης επαναπροσδιορισμού του συνόλου του παραλιακού με-τώπου της Θεσσαλονίκης με την ενίσχυση της παράκτιας συγκοινωνίας είτε μέσω στεριάς είτε μέσω θάλασσας», εξηγούν, αναπτύσ-σοντας το σχεδιασμό τους, οι μετα-πτυχιακοί φοιτητές Βάγια Καρυπίδου, Αγάπη Μαμουζή, Ανδρέας Νάσσος και Γιώργος Τυροθουλάκης. Οι φοιτητές αξιοποιούν την επιφανειακή επιδερ-μίδα του εδάφους η οποία «πτυχώ-νεται», δημιουργώντας παιδικές χα-ρές, χώρους στάθμευσης, καθιστικά, χώρους πρασίνου και καταλήγει στο νερό, δομώντας τον παράκτιο σταθ-μό μετεπιβίβασης. «Οι διαμορφώσεις που προκύπτουν επιτρέπουν τόσο τη γρήγορη και άμεση διέλευση, όσο και την ευχάριστη και χαλαρή περιήγηση με τη δυνατότητα στάσης, ανάπαυσης, κοινωνικής συνεύρεσης και πρακτι-κής», προσθέτουν.

7. Σε τέσσερις θεματικές ενότητες δια-μορφώνεται η ιδέα σχεδιασμού του περιαστικού πάρκου Πανοράματος με τίτλο «Μυθικό Πανόραμα» των Δέσποινας Παναγιώτου και Απόστολου Παπαϊωάν-νου. Η πρώτη έχει ως θέμα τη σχέση των φυτών με τη διατροφή και περιλαμβάνει τον Κήπο της Δήμητρας, τον Οπωρώνα, τον Αμπελώνα του Βάκχου και τον Ελαι-ώνα της Αθηνάς, το Θερμοκήπιο, το Εστιατόριο. Η δεύτερη έχει ως θέμα τη χρήση των φυτών ως πρώτες ύλες και περιλαμβάνει την πλαγιά του Ασκληπι-ού, τον κήπο της Αφροδίτης, τον κήπο των Χρωμάτων. Η τρίτη έχει ως θέμα τη συμβολή των φυτών στη διαμόρ-φωση των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων των οικισμών και η τέταρτη έχει ως θέμα την παρουσία των φυτών στην ελληνική τέχνη και περιλαμβάνει ένα λιβάδι με υπαίθρια έκθεση έργων τέχνης.

8. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στα όρια του δήμου Θέρμης και εντάσσεται στη λεκάνη απορροής του χειμάρρου του Ανθεμούντα. Η Παναγιώτα Μουρατίδου και η Ευαγγε-λία Φαραώνη προτείνουν τη δημιουργία ενός υπαίθριου μουσείου αγροτικής πρακτι-κής και ιστορίας, λαμβάνοντας υπό-ψη την καινοτόμο δράση, τις χρήσεις υπερτοπικού χαρακτήρα αλλά και την αγροτική ζωή που συνδυάζονται στην περιοχή. Ο χώρος οργανώνεται σε τρεις μεγάλες ενότητες: το χώρο εισόδου και εξόδου, τον εκθεσιακό χώρο και μια περιοχή ιδιαίτερου χαρακτήρα. Ο εκ-θεσιακός χώρος χωρίζεται σε τρεις ενό-τητες κάθε μία από τις οποίες εκφράζει μια χρονική περίοδο. Το πέρασμα από τη μια περιοχή – εποχή στην άλλη γί-νεται με την ύπαρξη τεχνητών λόφων. Διαδρομές περιπάτου και ποδηλασίας, ιππασίας και χώροι ανάπαυσης προστί-θενται επίσης.agelioforos.gr