Το πρώτο αποτελεσματικό και μη ορμονικό αντισυλληπτικό χάπι για τους άνδρες

Ερευνητές στις ΗΠΑ και τη Βρετανία -μεταξύ των οποίων ο ελληνικής καταγωγής Παναγής Φιλιππακόπουλος του τμήματος Ιατρικής Nuffield του πανεπιστημίου της Οξφόρδης- βρήκαν ουσία που μπορεί να αποτελέσει το πρώτο αποτελεσματικό και μη ορμονικό αντισυλληπτικό χάπι για τους άνδρες.Η πολλά υποσχόμενη ουσία, που ακόμη δεν είναι έτοιμη για κλινική δοκιμή στους άνδρες, δοκιμάστηκε σε αρσενικά ποντίκια και τα κατέστησε πρόσκαιρα στείρα, χωρίς μάλιστα να αμβλύνει τις σεξουαλικές ορμές τους. Όταν τα πειραματόζωα σταμάτησαν να παίρνουν την ουσία, το σπέρμα τους ανέκαμψε και τα ποντίκια ήσαν σε θέση να παράγουν φυσιολογικούς απογόνους.

Έπειτα από έξι εβδομάδες καθημερινής χορήγησης της ουσίας στα ποντίκια, το σπέρμα τους μειώθηκε σε ποσοστό σχεδόν 90%, ενώ μόνο το 5% από το υπόλοιπο σπέρμα μπορούσε να «κολυμπήσει» κανονικά. Έπειτα από τρεις μήνες θεραπείας, κανένα από τα αρσενικά ποντίκια δεν ήταν σε θέση να γονιμοποιήσει κάποιο θηλυκό. Η ικανότητα γονιμοποίησης επανήλθε όμως πλήρως σε όλα τα αρσενικά πειραματόζωα έναν έως δύο μήνες μετά τη διακοπή λήψης της ουσίας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιοχημικό Τζέιμς Μπράντνερ του Ινστιτούτου Καρκίνου Dana-Farber και της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας Cell (Κύτταρο), σύμφωνα με το BBC, το Γαλλικό Πρακτορείο και το Science, ανέφεραν ότι «η ουσία παράγει μία ταχεία και αναστρέψιμη μείωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων και την κινητικότητά τους, με έντονες επιπτώσεις για τη γονιμότητα».

Μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί εύκολο να δημιουργηθεί ένα ανδρικό αντισυλληπτικό χάπι, κυρίως εξαιτίας της δυσκολίας που αντιμετωπίζει οποιοδήποτε φάρμακο να υπερβεί τον υπάρχοντα φυσικό φραγμό ανάμεσα στο αίμα και στο σπέρμα (ώστε να μην περνάνε παθογόνοι μικροοργανισμοί) και να καταφέρει να φθάσει έτσι μέσω του αίματος στα κύτταρα που παράγουν το σπέρμα στους όρχεις.

Η νέα ουσία με την εργαστηριακή ονομασία JQ1 (προς τιμήν του χημικού Jun Qi που την ανακάλυψε και η οποία αρχικά είχε δοκιμαστεί ως αντικαρκινική) είναι ένα μικρό μόριο που αναστέλλει τη δράση μίας πρωτεΐνης, της BRDT, η οποία είναι ουσιώδης για τη γονιμότητα, με συνέπεια το παραγόμενο σπέρμα να είναι πλέον κατά πολύ αραιότερο και μικρότερων δυνατοτήτων, λόγω της δραματικά μειωμένης κινητικότητάς του.

Ένας από τους ερευνητές, ο καθηγητής μοριακής βιολογίας και γενετικής Μάρτιν Μάτζουκ, του Ιατρικού Κολλεγίου Μπέιλορ του Τέξας, δήλωσε αισιόδοξος επειδή η συγκεκριμένη ουσία όχι μόνο είναι αποτελεσματική, αλλά έχει πλήρως αναστρέψιμη επίδραση, χωρίς μάλιστα να επιδρά αρνητικά στο επίπεδο της τεστοστερόνης, της ανδρικής ορμόνης που καθορίζει τον βαθμό σεξουαλικής διάθεσης.

«Δεν έχει υπάρξει κανένα νέο αναστρέψιμο αντισυλληπτικό για τους άνδρες από την εποχή που δημιουργήθηκε το προφυλακτικό» δήλωσε ο βιολόγος Γουίλιαμ Μπρένερ της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον (Σιάτλ), ο οποίος, σε ξεχωριστό άρθρο στο ίδιο ιατρικό περιοδικό, χαρακτήρισε «σημαντικό επίτευγμα» την ανακάλυψη.

Οι Αμερικανοί ερευνητές πιστεύουν ότι μελλοντικά η ουσία -μετά από περαιτέρω βελτίωσή της και δοκιμές σε άνδρες (για να ελεγχθούν η ασφάλεια του φαρμάκου και τυχόν μακροπρόθεσμες παρενέργειες)- θα μπορούσε να μετατραπεί σε μορφή χαπιού, όπως τα γυναικεία αντισυλληπτικά, και να βοηθήσει σημαντικά στον έλεγχο των ανεπιθύμητων γεννήσεων. Περισσότερες από 100 εκατ. γυναίκες παίρνουν αντισυλληπτικά, διεθνώς, εδώ και δεκαετίες.

Ήδη βρίσκονται υπό κλινική δοκιμή διάφορα άλλα ορμονικά ανδρικά αντισυλληπτικά. Φάρμακα που βασίζονται στην ουσία JQ1, ήδη δοκιμάζονται κλινικά, αλλά κατά του καρκίνου και όχι για αντισύλληψη.

Newsroom ΔΟΛ