Στην αγκαλιά μεγάλων ορεινών όγκων, τους οποίους ομορφαίνουν πίνακες μαγευτικών τοπίων, και στις όχθες του Γρεβενίτη, παραπόταμου του Αλιάκμονα, είναι κτισμένη η πόλη των Γρεβενών, σε υψόμετρο 530 μέτρων.
Η ζωντάνια και η αγνότητα κυριαρχούν, η γη έχει πολλά πρόσωπα. Ορμητικά ποτάμια, όπως ο Βενέτικος και ο Αλιάκμονας, στεφανωμένα από ιστορικά πέτρινα γεφύρια, διαρρέουν όλο το νομό και χαρίζουν ζωντάνια στη φύση, ενώ τα παραδοσιακά χωριά και οι παλαιές εκκλησίες, μέσα στην παρθένα φύση της Βάλια Κάλντα, έλκουν την ευχαρίστηση.
Στην πόλη
Στην πόλη των Γρεβενών υπάρχουν δύο κεντρικές πλατείες, αυτή της Ελευθερίας, με τον πέτρινο πύργο του Ρολογιού, έμβλημα της πόλης, και του Αιμιλιανού. Αξίζει να δείτε το μοντέρνο κτίριο της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης με σπάνια βιβλία και γραπτά ντοκουμέντα, τη Μητρόπολη, στην οποία λειτουργεί και Εκκλησιαστικό Μουσείο, το μικρό θεατράκι κατασκευασμένο στα αρχαία πρότυπα στη θέση Καστράκι και κάποιες διάσπαρτες κυρίως διώροφες κατοικίες που έχουν αναστηλωθεί στην πόλη.
Επίσης, αξιοθέατα αποτελούν το Δημοτικό Μουσείο, όπου φυλάσσονται απολιθωμένα οστά ελέφαντα και άγριου βοδιού, καθώς και λαογραφικά εκθέματα, και ο αναστηλωμένος παλιός αλευρόμυλος, ο Μύλος Μπούσιου.
Στα ψηλά
Πόλοι έλξης των επισκεπτών είναι το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας και ο εθνικός δρυμός «Βάλια Κάλντα», από τους σπουδαιότερους και πιο παρθένους δρυμούς της Ελλάδας. Το τοπίο είναι εντυπωσιακό. Τα πυκνά δάση εναλλάσσονται με γυμνές βραχώδεις εκτάσεις και τεράστιους γκρεμούς, ενώ έντονη είναι η παρουσία του υγρού στοιχείου σε συνδυασμό με την εξαιρετικά πλούσια πανίδα και την εντυπωσιακή μορφή πολλών μανιταριών.
Ορεινά χωριά
Τα Γρεβενά φημίζονται για τα όμορφα χωριά τους, φυτεμένα σε αρκετό υψόμετρο μέσα σε πλούσια βλάστηση. Η Σαμαρίνα και η Σμίξη, φημισμένα βλαχοχώρια, οι Φιλιππαίοι, η Αετιά, η Λάβδα, το Δοτσικό και το Μεσολούρι είναι από τα χωριά που δέχονται πληθώρα τουριστών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, επειδή απέχουν ελάχιστα από το Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας.
Οι ποταμοί και τα γεφύρια τους
Στα όρια του νομού Γρεβενών βρίσκονται οι πηγές του ποταμού Βενέτικου και του Γρεβενίτη, παραποτάμων του Αλιάκμονα, που προσθέτουν στην οικολογική αξία του ορεινού όγκου της Πίνδου. Από τις κοιλάδες και τα απότομα εντυπωσιακά φαράγγια ρέουν και άλλοι μικρότεροι ποταμοί που προσφέρονται για μίνι εξορμήσεις στη φύση.
Το πολυδαίδαλο ποτάμιο δίκτυο και η ανάγκη επικοινωνίας οδήγησε στη ζεύξη των ποταμών με πέτρινα γεφύρια τα οποία διασώζονται μέχρι σήμερα. Είναι τα εντυπωσιακότερα όλης της Μακεδονίας και έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία.
Η περιήγηση στα γεφύρια είτε διαπλέοντας τα ποτάμια είτε περπατώντας σε παραποτάμιες διαδρομές συνδυάζει την αναψυχή με την άσκηση, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να αναπτύξουν δραστηριότητες, όπως ψάρεμα, ράφτινγκ και καγιάκ, γνωρίζοντας το φυσικό περιβάλλον της περιοχής παράλληλα με την τοπική ιστορία.
Μάθετε για τα μανιτάρια
Στο νομό φύονται πάνω από 1.300 είδη μανιταριών και γι' αυτό δικαίως τα Γρεβανά λέγονται και πόλη των μανιταριών. Εκτός από την ευκαιρία που θα έχετε να δοκιμάσετε άγρια μανιτάρια ή καλλιέργειας, αποξηραμένα ή σε σκόνη, λικέρ μανιταριού, σάλτσες μανιταριών, μανιταρόπιτες και μανιταρόσουπες, επισκεφτείτε και το Μουσείο Μανιταριών στη Λάβδα Γρεβενών, το οποίο φιλοξενεί άγρια φυσικά μανιτάρια, αποξηραμένα, καθώς και γλυπτά, ενσωματωμένα μέσα σε προθήκες οι οποίες αποτελούν μικρογραφία της φύσης. Για όλα τα μανιτάρια δίνονται πληροφορίες με πλούσια βιβλιογραφία και οπτικοακουστικό υλικό, ενώ παρέχεται δυνατότητα και για μικροσκοπική εξέταση.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Στο κοντινό χωριό Μηλιά βρίσκεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (Παλαιοντολογική Εκθεση), όπου εκτίθενται οι μεγαλύτεροι χαυλιόδοντες μαστόδοντου στον κόσμο, μοναδικά προϊστορικά ευρήματα, που φέρνουν διαχρονικά στο φως την προϊστορία των Γρεβενών.
Οι γίγαντες της Μηλιάς, πριν από 3.000.000 χρόνια, ήταν τεράστιοι μαστόδοντες (προβοσκιδωτά, πρόγονοι των σημερινών ελεφάντων), με ύψος 3,5 μέτρα και βάρος 6,5 τόνους, που είχαν χαυλιόδοντες και στα δύο σαγόνια. Οι μαστόδοντες μαζί με άλλα ζώα δείχνουν την εικόνα του παρελθόντος της περιοχής που ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή: το παλαιοπεριβάλλον περιελάμβανε αχανείς εκτάσεις σαβάνας με πλούσια και πυκνά δάση.
Οι συστηματικές παλαιοντολογικές έρευνες και ανασκαφές έγιναν από το τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρώτα στη θέση «Αμπέλια» (στις παρυφές της πόλης των Γρεβενών) και ακολούθως στη Μηλιά και στον Πρίπορο του Αγίου Γεωργίου του δήμου Ηρακλεωτών.
Γρεβενιώτικες γεύσεις
Στην τοπική γρεβενιώτικη κουζίνα υπάρχει αρκετή ποικιλία από παραδοσιακές συνταγές με βάση το κρέας, όπως πέρδικα κοκκινιστή, φασιανός, λαγός κουρκούτι, κεμπάπ προβάτου, χοιρινού και μοσχαρίσιου, κοκορέτσι, σπληνάντερο, τηγανιά από αγριογούρουνο, ψητό αρνί - κατσίκι - γουρουνάκι, πατσάδες ζεστοί και παγωμένοι, λουκάνικα, τσιγαρίδες - καβουρμάδες.
Αλλά και οι λαχανόπιτες, χορτόπιτες, τσουκνιδόπιτες, τυρόπιτες, κρεατόπιτες και χυλοπίτες ευωδιάζουν λόγω των αγνών υλικών παρασκευής τους. Η βόλτα στα Γρεβενά προσφέρει και την ευκαιρία να γευτείτε αγριοπέστροφα από τον Αώο με ξινό τραχανά.
Στην περιοχή παράγονται και όλα τα είδη τυριών από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα, όπως φέτα, κεφαλοτύρι, κασκαβάλι, κασέρι, μανούρι, ξινοτύρι, μπάτζιος, ανεβατό και ξινόγαλο.
Ως πόλη των μανιταριών, τα Γρεβενά προσφέρουν πολλές συνταγές με βάση τα μανιτάρια, είτε φρέσκα είτε αποξηραμένα.
Για γλυκό οι γαλατόπιτες, οι κολοκυθόπιτες, οι καρυδόπιτες, το γλυκό καρύδι, το κυδώνι, το πετιμέζι, τα ρετσέλια είναι από τις καλύτερες επιλογές. Φεύγοντας αγοράστε ντόπιο τραχανά, είτε σταρένιο είτε ξινό, για τις κρύες μέρες του χειμώνα.
Για γλυκό οι γαλατόπιτες, οι κολοκυθόπιτες, οι καρυδόπιτες, το γλυκό καρύδι, το κυδώνι, το πετιμέζι, τα ρετσέλια είναι από τις καλύτερες επιλογές. Φεύγοντας αγοράστε ντόπιο τραχανά, είτε σταρένιο είτε ξινό, για τις κρύες μέρες του χειμώνα.
Πώς θα πάτε
Από Θεσσαλονίκη ο δρόμος για την πόλη των Γρεβενών ακολουθεί την Εγνατία οδό προς Βέροια – Κοζάνη και συνεχίζει προς Ιωάννινα. Η απόσταση από τη Θεσσαλονίκη είναι 192 χλμ.