Ο Νέλσον Μαντέλα, ο άνθρωπος που πρωτοστάτησε στον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων, του απεχθούς απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής, και ενσάρκωσε τις ελπίδες και τους πόθους εκατομμύρια νοτιοαφρικάνων, οι οποίοι για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες βρισκόταν αποκλεισμένοι και υπό διωγμό από μία μικρή πολιτική ελίτ έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος της χώρας Τζέικομπ Ζούμα.
Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Τζέικομπ Ζούμα, απευθυνόμενος στο λαό της χώρας, εξέφρασε τη βαθιά του θλίψη για το θάνατο του Νέλσον Μαντέλα, λέγοντας ότι η ταπεινοφροσύνη αλλά και η αποφασιστικότητά του ενέπνευσαν την αλλαγή όχι μόνο στη χώρα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Ο αγαπημένος μας Νέλσον Μαντέλα έφυγε από κοντά μας. Άφησε ειρηνικά την τελευταία του πνοή στις 5 Δεκεμβρίου του 2013. Αναπαύεται πλέον. Αναπαύεται εν ειρήνη. Το έθνος μας έχασε τον πιο σημαντικό γιο του. Ο λαός μας έχασε έναν πατέρα», είπε ο Ζούμα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, επαίνεσε τον Νέλσον Μαντέλα, χαρακτηρίζοντάς τον ως «έναν από τους πιο σημαντικούς, θαρραλέους και αληθινά καλούς ανθρώπους που έζησε ποτέ». Είπε ότι ήταν ένας αρχηγός που άφησε στη χώρα του την κληρονομιά της ελευθερίας και της ειρήνης.Έφυγε ένας γίγαντας της ειρήνης και μια έμπνευση για όλους τους ανθρώπους, έγραψε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν στο twitter στην είδηση του θανάτου του Μαντέλα.
Το έργο του ιστορικού ηγέτη
Το απαρτχάιντ, το σύστημα που εμπνεύστηκε η λευκή ελίτ της Νότιας Αφρικής και υλοποίησε το Εθνικό Κόμμα της Νοτίου Αφρικής επέβαλε το διαχωρισμό σε όλα τα επίπεδα της ζωής των ανθρώπων, ουσιαστικά χώριζε τη χώρα σε φυλετικές ζώνες. Πέρα όμως από αυτό ήταν και ένα οικονομικό σύστημα το οποίο χρησιμοποιούσε το ρατσισμό για να αυξάνει τα κέρδη του.
Η μικρή ελίτ των λευκών είχε υπό τον έλεγχο τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της Νότιας Αφρικής όπως τα πλούσια ορυχεία διαμαντιών και χρυσούς, αλλά και τα εργοστάσια. Κάτω από αυτές τις συνθήκες αποκλεισμού, ο μαύρος πληθυσμός συσπειρώνεται γύρω από το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο, μέλος του οποίου ήταν ο Μαντέλα ήδη από το 1944.Το 1955 πρωτοστατεί στη συγγραφή του «Χάρτη της Ελευθερίας» του πολιτικού μανιφέστου του «Κονγκρέσου» που περιείχε τις θέσεις του κινήματος, για τις οποίες τα μέλη του – ανάμεσά τους και ο Μαντέλα έμελλε να παλέψουν για τις επόμενες δεκαετίες: Δημοκρατία, αναδιανομή του πλούτου, ίσες ευκαιρίες και ίσα δικαιώματα ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους νοτιοαφρικανούς.
Οι διώξεις και η φυλάκιση
Ο «ταραχοποιός» όπως τον αποκαλούσε ο πατέρας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά των διακρίσεων των μαύρων ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια και από το 1948 και έπειτα – όταν ψηφίζονται οι πρώτοι νόμοι του απαρτχάιντ, αρχίζουν οι διώξεις, με αποκορύφωμα τη σύλληψη του (1961) και την καταδίκη σε ισόβια το 1964.
Αυτά ήταν και γεγονότα που έφεραν τον «Μαντίμπα» -όπως τον αποκαλούν σε ένδειξη σεβασμού οι νοτιοαφρικάνοι- στην κεφαλή του αγώνα των μαύρων της χώρας ενάντια σε ένα από τα ποιο «βάρβαρα» συστήματα φυλετικών και οικονομικών διακρίσεων που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης.
Αντέχει 28 χρόνια φυλακισμένος και αρνείται τις προτάσεις των ρατσιστών για απελευθέρωση υπό όρους, με το όνομα του σταδιακά να λαμβάνει «μυθικές» διαστάσεις για τους οπαδούς του – εκτός νόμου- Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου, τη στιγμή που ο αγώνας κατά του απαρτχάιντ σιγά – σιγά αρχίζει και εξαπλώνεται εκτός της Νοτίου Αφρικής.
Οι πιέσεις της διεθνούς κοινότητας προς το κυβερνών Εθνικό Κόμμα για αποφυλάκιση και άρση των φυλετικών διαχωρισμών αυξάνονται όλο και περισσότερο, ειδικά προς τα τέλη της δεκαετίας του 80'. Έπειτα από μία σειρά υποχωρήσεων από τον τότε πρόεδρο Φρεντερίκ Ντε Κλερκ, στις 11 Φεβρουαρίου του 1990 η πολυπόθητη αποφυλάκιση έρχεται και μαζί της η κατάρρευση του καθεστώτος του απαρτχάιντ.Ο Νέλσον Μαντέλα από το κελί της φυλακής μέσα σε μία ημέρα βρίσκεται στο τιμόνι ενός κινήματος που αριθμούσε πολλά εκατομμύρια μέλη, κρατώντας στα χέρια του τις επιδιώξεις και τους πόθους της μεγάλης πλειοψηφίας του νοτιοαφρικανικού λαού ο οποίος βρέθηκε πίσω από «νησίδες γης», τα λεγόμενα εθνικά κρατίδια μπαντουστάν, ο οποίος είχε υποστεί διακρίσεις και αποκλεισμούς που τον είχαν ρίξει στην ανέχεια.
Η μετάβαση...
Αμέσως μετά την αποφυλάκισή του ο Μαντέλα είχε ελάχιστο χρόνο να προσαρμοστεί σε μία πραγματικότητα τελείως διαφορετική από αυτήν που βίωνε πριν συλληφθεί και καταδικαστεί και να οδηγήσει το «Κογκρέσο» στην ηγεσία της χώρας. Και όταν κόπασαν οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί των μαύρων κατοίκων για την αποφυλάκιση του ηγέτη του ANC, ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις με το Εθνικό Κόμμα για τη μετάβαση από το απαρτχάιντ σε μία ανοιχτή κοινωνία.
Ο Μαντέλα ήταν αποφασισμένος να σβήσει με μια μονοκονδυλιά την οργή αλλά όχι τη μνήμη για τα χρόνια που πέρασε στο κελί.
Ήταν έτοιμος για συνδιαλλαγή με τους ανθρώπους του απαρτχάιντ, αφού είχε στην άκρη του μυαλού του όχι μόνο ότι έπρεπε να οδηγήσει έναν λαό στην ελευθερία, αλλά και να αποτρέψει τις όποιες διενέξεις θα προέκυπταν με τους λευκούς στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις για την μετάβαση της εξουσίας.
Στο τραπέζι έπεσαν όλες οι πτυχές του νέου κράτους που θα χτιζόταν και που – θεωρητικά τουλάχιστον- θα άνοιγε τις πόρτες των ευκαιριών και για τους μαύρους κατοίκους της Νότιας Αφρικής. Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις δεν αφορούσαν μόνο την πολιτική μεταρρύθμιση, αφού πολύς λόγος έγινε για τον έλεγχο της οικονομίας, με τον Ντε Κλερκ και το Εθνικό Κόμμα να αποκτούν λόγο στη διαχείριση της οικονομίας και στην μετά- απαρτχάιντ εποχή.Το γεγονός αυτό στέρησε εν πολλοίς τα απαραίτητα εργαλεία ώστε το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο να μπορέσει απρόσκοπτα να εφαρμόσει τα όσα αναγράφονταν στο Χάρτη της Ελευθερίας.
Ο θρίαμβος στις εκλογές και το ημιτελές (κυβερνητικό) έργο
Πέρα από το νόμπελ Ειρήνης που απέσπασε από κοινού με τον Ντε Κλερκ, οι διαπραγματεύσεις είχαν και ένα «απτό» αποτέλεσμα. Τη διεξαγωγή των πρώτων ελεύθερων εκλογών το 1994 στις οποίες νικητής με συντριπτικό ποσοστό ήταν Νέλσον Μαντέλα, που σε ηλικία 76 ετών έγινε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος στην ιστορία της Νοτίου Αφρικής.
Και μπορεί πλέον οι μαύροι κάτοικοι να μπορούσαν να ψηφίζουν και να γινόταν δεκτοί στα πανεπιστήμια που μέχρι πρότινος προοριζόταν για λευκούς, να είχαν συστηθεί επιτροπές συμφιλίωσης και ανάδειξης των εγκλημάτων του απαρτχάιντ, λίγα όμως άλλαξαν στο επίπεδο της οικονομίας:
Οι ανισότητες που υπήρχαν επί απαρτχάιντ παρέμειναν εξίσου μεγάλες, παρά την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων για στέγαση, υδροδότηση και ηλεκτροδότηση, αφού η κυβέρνηση Μαντέλα ήρθε αντιμέτωπη εκτός των άλλων με τα χρέη που είχαν αφήσει πίσω τους οι προηγούμενες κυβερνήσεις.Παράλληλα τα ποσοστά εγκληματικότητας εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα που κατέτασσαν τη Νότια Αφρική ανάμεσα στις βίαιες χώρες του κόσμου, ενώ πολύ λίγα έγιναν και στην κατεύθυνση καταπολέμησης της μάστιγας του AIDS.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στα τέλη της θητείας του Μαντέλα, στη Νότια Αφρική το 10% των κατοίκων ήταν θετικό στον ιό. Κάπως έτσι, το 1999 ο Μαντέλα ολοκλήρωσε την προεδρική του θητεία και ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την πολιτική ανοίγοντας το δρόμο για τον προεδρικό θώκο αλλά και την ηγεσία του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου στον μέχρι τότε στενό του συνεργάτη και αντιπρόεδρο Τάμπο Μπέκι.
Και μπορεί η περίοδος διακυβέρνησης του για πολλούς να μην ήταν αντίστοιχη των προσδοκιών που δημιούργησε η άνοδος του ANC και του ίδιου στην εξουσία ωστόσο ένα είναι σίγουρο.Η συμβολή του στον παγκόσμιο αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων, της καταπίεσης και του ρατσισμού ήταν πραγματικά τεράστια. Κάπως έτσι εξάλλου απάντησε και τους κατηγόρους του όταν δικαζόταν από το απαρτχάιντ:
«Αφιέρωσα τη ζωή μου στον αγώνα του λαού της Αφρικής. Έχω πολεμήσει εναντίον της λευκής κυριαρχίας και έχω πολεμήσει εναντίον της μαύρης κυριαρχίας. Αγαπώ την ιδέα μιας ελεύθερης και δημοκρατικής κοινωνίας στην οποία όλοι θα ζουν αρμονικά μαζί και θα έχουν ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό που ελπίζω να ζήσω και να επιτύχω. Αλλά, αν χρειαστεί, τότε είναι και ένα ιδανικό για το οποίο είμαι έτοιμος να πεθάνω».newpost.gr
