| Άνθρωπος | |
| • | Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος.
μτφρ: για όλα τα πράγματα ο άνθρωπος είναι το μέτρο
|
| • | Ζώον δίπουν άπτερον
(Ο ορισμός του ανθρώπου κατά τον Πλάτωνα)
|
| • | Άνθρωπος: ο αναθρών ά όπωπε.
μτφρ: Άνθρωπος: αυτός που αναλογίζεται και κρίνει όσα έχει δει.
|
| • | Τι εστιν ό μίαν έχον φωνήν τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται;
Το αίνιγμα της Σφίγγας
(Το έλυσε ο Οιδίποδας. Η απάντηση είναι φυσικά «ο άνθρωπος»)
|
| • | Φύσει γαρ άνθρωπος, ό βούλεται, τούτο και οίεται.
μτφρ: από τη φύση του ο άνθρωπος, αυτό που θέλει, αυτό νομίζει
(Υπότιτλος στην "περί του Γαλατικού πολέμου" εξιστόρησή του)
|
| • | Πολέμιον ανθρώποις αυτοί εαυτοίς.
μτφρ: ο εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος εαυτός του
|
| • | Πάντες άνθρωποι φύσει ορέγονται του ειδέναι.
|
| • | Άνθρωπον ζητώ.
|
| • | Μέμνησο ότι άνθρωπος εί.
Υπενθύμιση προς τον εαυτό του που επέβαλε ο Φίλιππος Β’
|
| • | Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος αν άνθρωπος ή.
|
| • | Σκιάς όναρ άνθρωπος.
μτφρ: ο άνθρωπος είναι τ’ όνειρο μιας σκιάς.
|
| • | Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει.
|
| • | Ουκ ένι ιατρικήν είδέναι, όστις μη οίδεν ό τι εστίν άνθρωπος.
μτφρ: είναι αδύνατο να ξέρει την ιατρική, αυτός που δεν ξέρει ακριβώς τι είναι ο άνθρωπος
|
| • | Γυμνοί ήλθομεν οι πάντες, γυμνοί και απελευσόμεθα.
μτφρ: γυμνοί ήρθαμε όλοι [σ’ αυτή τη ζωή], γυμνοί και θα φύγουμε
|
| • | Άπαξ άνθρωποι γεγόναμεν, δις δε ουκ έστι γενέσθαι.
μτφρ: μια φορά γεννηθήκαμε άνθρωποι, δυο φορές όμως δεν είναι δυνατό να γίνουμε
|
| • | Θνητός γεγονώς άνθρωπε, μη φρόνει μέγα.
μτφρ: αφού γεννήθηκες θνητός άνθρωπε, μην έχεις μεγάλες ιδέες
|
| • | Πρώτον μεν γαρ τρία ην τα γένη τα των ανθρώπων, ουχ ώσπερ νυν δύο.
μτφρ: στην αρχή τα γένη των ανθρώπων ήταν τρία, όχι δύο όπως τώρα
Από το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα
|
| • | Άνθρωπος τελειωθείς βέλτιστον των ζώων, χωρισθέν δε νόμου και δίκης, χείριστον πάντων.
|
| Κόσμος & Σύμπαν | |
| • | Κάλλιστον κόσμος, ποίημα γαρ θεού.
|
| • | Κόσμον τονδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλ' ην αεί και έστιν και έστε πύρ αείζωον.
|
| Καλό & Κακό | |
| • | Ουδέν κακόν αμιγές καλού.
Αρχαιοελληνική παροιμία
|
| • | Ενός κακού μύρια έπονται.
(ή "ενός ατόπου δοθέντος μύρια έπονται")
|
| • | Το μεν καλόν ορώ και επιδοκιμάζω, πράττω δε το κακόν.
(Η Μήδεια.)
|
| • | Αγαθόν και κακόν ταυτόν.
(σ.σ. Δεν αποπειρώμαι απόδοση στα Νέα Ελληνικά. Θα χρειαζόταν ολόκληρη διατριβή)
|
| • | Αισχρόν το γ’ αισχρόν, καν δοκή καν μη δοκή.
μτφρ: το κακό είναι κακό. κι αν φαίνεται κι αν δεν φαίνεται
|
| • | Αρετής οικείον είναι, κακίας αλλότριον.
|
| Ζωή | |
| • | Ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος. Ήλθες, είδες, απήλθες.
|
| • | Λάθε βιώσας.
|
| • | Πάς ώσπερ άρτι γεγονώς εκ του ζην απέρχεται.
μτφρ: Ο καθένας φεύγει απ’ τη ζωή, σαν να ‘ρθε τώρα μόλις.
|
| • | Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού.
|
| • | Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.
(από τον Ηρόδοτο)
|
| • | Βίος αληλεσμένος και μάζα μεμαγμένη.
Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση
|
| • | Άπας ό βίος των ανθρώπων φύσει και νόμοις διοικείται.
|
| • | Ζώμεν γαρ ού ως θέλομεν, αλλ’ ως δυνάμεθα.
|
| • | Άνευ των αναγκαίων αδύνατον και ζην και εύ ζην.
|
| • | Ανοήμονες βιούσι ού τερπόμενοι βιούν.
μτφρ: οι ανόητοι ζουν χωρίς να είναι ευχαριστημένοι που ζουν.
|
| • | Τον βίον μη, τω χρόνω βραχύν όντα, πράγμασιν κακοίς μακρόν ποιείν.
μτφρ: Τη ζωή [σου], μιας και είναι σύντομη, μην την κάνεις [να φαίνεται] μακριά με κακά πράγματα
|
| • | Του βίου καθάπερ αγάλματος πάντα τα μέρη καλά είναι δει.
|
| • | Ο κόσμος αλλοίωσις, ο βίος υπόληψις.
μτφρ: ο κόσμος είναι μια [συνεχής] αλλαγή, η ζωή είναι γέννημα της φαντασίας.
|
| • | Άνθρωποι βίου δεόμενοι, πολλά και παντοία τεχνέονται.
απόδοση: οι άνθρωποι για να τα βγάλουν πέρα στη ζωή τους, μηχανεύονται πολλά και διάφορα
|
| • | Μέτρον βίου το καλόν ου το του χρόνου μήκος.
μτφρ: η αξία της ζωής μετριέται με την ωραιότητά της και όχι με το μήκος της
|
| • | Ου το ζην περί πλείστου ποιητέον, αλλά το ευ ζην.
("Κριτίας")
|
| • | Πολλαί μεταβολαί γίνονται και παντοίαι τύχαι κατά τον βίον.
|
| • | Βραχύς αιών.
μτφρ: η ζωή είναι σύντομη
(από τις «Βάκχες»)
|
| Θάνατος | |
| • | Ανδρών επιφανών πάσα η γη τάφος.
(από τον Επιτάφιο του Περικλή)
|
| • | Εκ γαίης γαρ πάντα και εις γην πάντα τελευτά.
|
| • | Ον γαρ οι Θεοί φιλούσιν, αποθνήσκει νέος.
|
| • | Ψυχάριον εί, βαστάζον νεκρόν.
|
| • | Νεκρός ου δάκνει.
|
| • | Τον τεθνηκότα μη κακολογείν.
|
| • | Θνητών όλβιος εις το τέλος ουδείς.
μτφρ: κανένας άνθρωπος δεν είναι τυχερός στο τέλος
|
| • | Ουδέν τον θάνατον διαφέρει του ζήν.
|
| • | Θανάτου μόνον ουκ έστιν επανόρθωμα.
|
| • | Έξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει.
μτφρ: ό,τι πεθαίνει δεν πέφτει έξω από τον κόσμο [δεν χάνεται]
|
| • | Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, της ψυχής και του σώματος απ' αλλήλου.
μτφρ: ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ' το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα.
|
| • | Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν.
μτφρ: ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια
|
| • | Κοινωνία γαρ ψυχή και σώματι διαλύσεως ουκ έστιν η κρείττον.
μτφρ: η ένωση της ψυχής και του σώματος [η γέννηση] δεν είναι με κανένα τρόπο καλύτερη από το χωρισμό τους [το θάνατο]
|
| • | Πολλά λαλείς, άνθρωπε, χαμαί δε τίθη μετά μικρόν. Σίγα, και μελέτα ζών έτι τον θάνατον.
μτφρ: λόγια πολλά λες, άνθρωπε, σε λίγο θα πεθάνεις. Σώπα, κι ενόσω ακόμα ζείς, τον θάνατο μελέτα
|
| • | Πάντες τω θανάτω τηρούμεθα καί τρεφόμεσθα ως αγέλη χοίρων σφαζομένων αλόγως.
|
| • | Άρα μη θανόντες τώ δοκείν ζώμεν μόνον, Έλληνες άνδρες, συμφορά πεπτωκότες όνειρον εικάζοντες είναι τόν βίον; ή ζώμεν ημείς, τού βίου τεθνηκότος;
μτφρ: Μήπως ενώ έχουμε πεθάνει ζούμε μόνο κατά φαντασίαν,
εμείς οι Έλληνες, που έχομε περιπέσει σε συμφορά νομίζοντας ότι η ζωή είναι όνειρο; ή ζούμε εμείς, και έχει αποθάνει η ζωή;
(θρηνεί για την εξαφάνιση του Ελληνισμού)
|
| • | Θανέειν πέπρωται άπασι.
μτφρ: είναι γραφτό σε όλους να πεθάνουν
|
| • | Θάνατος των ανηκέστων κακών ιατρός.
|
| • | Ομολογείν άρα ημίν και ταύτη τους ζώντας εκ των τεθνεώτων γεγονέναι ουδέν ήττον ή τους τεθνεώτας εκ των ζώντων.
μτφρ: συμφωνούμε λοιπόν, ότι οι ζώντες από αυτούς που έχουν πεθάνει έχουν προέλθει, όπως και αυτοί που έχουν πεθάνει από τους ζώντες
(«Φαίδων»)
|
| • | Εύκολος η εις άδου οδός· καταμύοντας γουν απιέναι.
μτφρ: εύκολος είναι ο δρόμος προς τον Άδη· πας εκεί μες κλειστά τα μάτια
|
| Μεταφυσική | |
| • | Εισί γάρ δή οι περί τάς τελετάς ναρθηκοφόροι μέν πολλοί, βάκχοι δε τε παύροι.
μτφρ: πολλοί έλαβαν μέρος εις τα [Ελευσίνια]μυστήρια αλλά λίγοι είναι οι εκλεκτοί
|
| • | Πάντα γαρ φύσει έχει τι θείον.
μτφρ: σε όλα υπάρχει εκ φύσεως κάτι το θείο
|
| Θρησκεία & Θεός | |
| • | Aεί ο θεός γεωμετρεί
|
| • | Ει θεοί εισί κακοί, ουκ εισί θεοί.
|
| • | Περί μεν θεών ουκ έχω ειδέναι, ούθ’ ως εισίν ουθ’ ως ουκ εισίν.
μτφρ: σχετικά με τους θεούς, δεν ξέρω ούτε πώς είναι ούτε πώς δεν είναι.
|
| • | Θεός ουδαμή ουδαμώς άδικος.
μτφρ: ο Θεός δεν είναι ποτέ καθόλου άδικος
|
| • | Πρεσβύτατον των όντων Θεός, αγέννητον γαρ και μήτε αρχήν έχον, μήτε τελετήν.
|
| • | Χρῲ τοις Θεοίς.
μτφρ: να χρησιμοποιείς [επικαλείσαι] τους θεούς
|
| • | Εύροις δ’ αν επί ων πόλεις ατειχίστους, αγραμμάτους, αβασιλεύτους, αοίκους, αχρημάτους, νομίσματος με δεομένας, απείρους θεάτρων και γυμναστηρίων. Ανιέρου δε πόλεως και αθέου, μη χρωμένης ευχαίς, μη δ’ όρκοις, μηδέ μαντείαις, μηδέ θυσίαις επ’ αγαθοίς, μη δ’ αποτροπαίς κακών ουδείς έστι, ουδ’ έσται γεγονώς θεατής.
Σύντομη απόδοση: Μπορείς να βρεις πόλεις χωρίς άλλα πράγματα, αλλά όχι χωρίς θρησκεία και θεό.
|
| • | Βέλτιστοι γιγνόμεθα προς τους θεούς βαδίζοντες.
|
| • | Θεοί μεν γαρ εισίν. Εναργής γαρ αυτών εστιν η γνώσις.
μτφρ: οι θεοί υπάρχουν σίγουρα, επειδή η γνώση που έχουμε γι’ αυτούς είναι εναργής
|
| • | Θεού σέβου και πάντα πράξεις ενθέως.
|
| • | Τοις θεοίς τίθει τα πάντα.
μτφρ: άφηνέ τα όλα στη θέληση των θεών
|
| • | Πόρρω ηδονής και λύπης ίδρυται το θείον.
|
| • | Το θείον και οι νόμοι, ευ μεν αγόντων, εισίν ωφέλιμοι, κακώς δε αγόντων ουδέν ωφελούσιν.
|
| • | Ου γαρ αργύρω και χρυσώ μακάριον το θείον ουδέ βρονταίς και κεραυνοίς ισχυρόν, αλλ’ επιστήμη και φρονήσει.
|
| Αθεΐα | |
| • | Ημίν ανήκουσιν η ευγλωττία και αι τέχναι της Ελλάδος και η των Θεών αυτής λατρεία, υμέτερος δε κλήρος εστί η αμάθεια και η αγροικία και ουδέν πλέον. Αύτη εστίν η σοφία υμών.
(λόγοι απαξίωσης του χριστιανικού κλήρου από τον Ιουλιανό)
|
| • | Ει μοναχοί, τι τοσοίδε; τοσοίδε δε, πώς πάλι μούνοι; ω πληθύς μοναχών ψευσαμένη μονάδα.
μτφρ: Εάν είναι μοναχοί, τότε πώς είναι τόσο πολλοί; Αν είναι δε τόσο πολλοί, τότε πάλι πώς είναι μόνοι; Ώ πλήθος των μοναχών είστε ψεύτικη μονάδα
|
| Χρόνος | |
| • | Παν εφήμερον, και το μνημονεύον και το μνημονευόμενον.
|
| • | Πάντων των αναγκαίων κακών ιατρός χρόνος εστίν.
|
| • | Χρόνου φείδου.
|
| • | Έσσετ’ ήμαρ.
μτφρ: θα ‘ρθει η μέρα που…
(Ιλιάς)
|
| • | Οι καιροί ου μενετοί.
απόδοση: οι καιροί [οι ευκαιρίες] δεν περιμένουν
|
| • | Μη πίστευε χρόνω.
|
| • | Χρόνου γαρ εις τα πράγματα εάν λάβης, άπαντα λήξει και κατασταλήσεται.
Απολλόδωρος
|
| • | Πάντα εκκαλύπτων ο χρόνος εις το φως άγει.
μτφρ: ο χρόνος αποκαλύπτει τα πάντα και τα φέρνει στο φως
|
| • | Γνώμαι δ' αμείνους εισί τών γεραιτέρων, ό γάρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον.
|
| • | Το νυν εστι μεσότης τις.
|
| • | Όστις νέος ων μουσών αμελεί, τον τε παρελθόντα απόλωλε χρόνον και τον μέλλοντα τέθνηκε.
|
| • | Χρόνος παις εστι παίζων πεττεύων. Παιδός η βασιλεία.
|
| • | Βραχύς αιών.
μτφρ: η ζωή είναι σύντομη
(από τις «Βάκχες»)
|
| • | Χρόνος ο πάντων πρόγονος.
|
| • | Σοφώτατον χρόνος· ἀνευρίσκει γαρ πάντα.
|
| Μέλλον | |
| • | Θαρσείν χρη, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον.
|
| • | Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει.
μτφρ: από το ποτήρι μέχρι τα χείλη πολλά γίνονται
Ειπώθηκε από δούλο του αργοναύτη Ανταίου
(με την έννοια ότι πολλά απρόοπτα μπορεί να συμβούν μέχρι να πραγματοποιηθεί κάτι)
|
| • | Όμοια γάρ ως επί το πολύ τα μέλλοντα τοις γεγονόσι.
μτφρ: τα περισσότερα από αυτά που θα γίνουν στο μέλλον είναι ίδια μ’ αυτά που έχουν γίνει
|
| • | Ει βούλει άλυπον βίον ζην, τα μέλλοντα συμβαίνειν ως ήδη συμβεβηκότα λογίζου.
|
| • | Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής.
|
| Ηλικίες | |
| • | Πειθαρχικόν η νεότης, ηγεμονικόν το γήρας.
|
| • | Κτήσαι μεν εν τη νεότητι ευπραξίαν, εν δε τω γήρα σοφίαν.
|
| Νεότητα | |
| • | Άμες γ’ εσόμεθα πολλώ κάρρονες.
μτφρ: και εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι [από εσάς]
Τραγούδι από το χορό των νέων στις γιορτές της αρχαίας Σπάρτης.
|
| • | Μέμνησο νέος ων, ως γέρων έση ποτέ.
μτφρ: να θυμάσαι όταν είσαι νέος ότι και συ θα γίνεις γέρος
|
| • | Νεότης πονείν ουκ εθέλουσα παρά το γήρας κακοπραγεί.
(από το μύθο «τῶν τεττίγων καὶ τῶν μυρμήκων»)
|
| • | Παρέρχεται ως όναρ η ήβη.
(όναρ=όνειρο)
|
| • | Υπεροχής επιθυμεί η νεότης, η δε νίκη υπεροχή τις.
|
| Γηρατειά | |
| • | Τίμα το γήρας, ου γαρ έρχεται μόνον.
|
| • | Αετού γήρας κορύδου νεότης.
μτφρ: του αετού τα γηρατειά ισοδυναμούν με του κορυδαλλού τα νιάτα.
Αρχαιοελληνική παροιμία
|
| • | Αμές ποκ’ ήμες άλκιμοι νεανίαι.
μτφρ: Ήμαστε κι εμείς κάποτε ρωμαλέοι νέοι.
Τραγούδι από το χορό των γερόντων στις γιορτές της αρχ. Σπάρτης
|
| • | Γραυς χορεύει.
Αρχαιοελληνική παροιμία
|
| • | Το γήρας όρμον είναι των κακών.
μτφρ: τα γηρατειά είναι λιμάνι όπου αράζουν όλες οι συμφορές
|
| • | Γέρων εραστής, εσχάτη κακή τύχη.
|
| • | Γνώμαι δ' αμείνους εισί τών γεραιτέρων, ό γάρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον.
|
| • | Ο γέρων νέος εγένετο, ο δε νέος άδηλον ει εις γήρας αφίξεται.
μτφρ: Ο γέρος υπήρξε νέος αλλά ο νέος δεν είναι σίγουρο ότι θα φτάσει να γίνει γέρος
|
| • | Ψυχρὸν τὸ γήρας, η τ᾿ εμὴ κράσις φύσει (φεύ) φλεγματώδης.
|
| • | Γήρας και πενία δύο τραύματα δυσθεράπευτα.
|
| Προφητείες | |
| • | Ήξεις αφήξεις ου εν πολέμω θνήξεις.
Χρησμός του μαντείου των Δελφών.
(Μεγαλοφυές! Το νόημα προκύπτει από τη θέση του κόμματος)
|
| • | Μάντις κακών
(Ο Αγαμέμνων για τον Κάλχα)
|
| • | Σήματα λυγρά
μτφρ: ολέθρια σημάδια
|
| • | Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης.
(Ιλιάδα Μ, ρήση του Έκτορα)
|
| • | Μάντις δ' άριστος όστις εικάζει καλώς.
|
| • | Άνευ χαλκού Φοίβος ου μαντεύεται.
απόδοση: χωρίς λεφτά, ο θεός δεν προφητεύει
|
| Αναβλητικότητα | |
| • | Μήδ’ αναβάλλεσθαι ες τ’ αύριον ες τ’ έννηφιν.
μτφρ: μην αναβάλλετε για αύριο και μεθαύριο
|
| Καθυστέρηση | |
| • | Κατόπιν εορτής ήκεις.
|
| • | Αγών ου μένει άνδρας λελειμμένους.
μτφρ: ο αγώνας [το αγώνισμα] δεν περιμένει τους άντρες που καθυστερούν
|
| • | Έχει κίνδυνον η ακαιρία μέγαν.
|
| Βιασύνη | |
| • | Σπεύδε βραδέως.
|
| • | Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι, τάχος τε και οργήν.
μτφρ: δυο πράγματα είναι αντίθετα στη λήψη σωστής απόφασης, η βιασύνη και η οργή
|
| Τέλος | |
| • | Προς γαρ το τελευταίον εκβάν, έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται.
|
| • | Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.
(από τον Ηρόδοτο)
|
| • | Πέρας γαρ ουδέν μη διά γλώσσης ιόν.
μτφρ: τίποτα δεν τελειώνει αν δεν περάσει από τη γλώσσα
|
| Φύση & Περιβάλλον | |
| • | Η φύσις ουδέν ποιεί άλματα.
|
| • | Ροδοδάκτυλος Ηώς.
Ηώς=Αυγή, μυθική θεά
|
| • | Τα ψυχρά θέρεται, θερμόν ψύχεται, υγρόν αυαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται.
μτφρ: τα ψυχρά θερμαίνονται, το θερμό ψύχεται, το υγρό ξεραίνεται, το στεγνό δροσίζεται.
|
| • | Η φύσις μηδέν μήτε ατελές ποιεί μήτε μάτην.
|
| • | Ουδέν άτακτον των φύσει.
μτφρ: τίποτα απ’ όσα είναι δοσμένα από τη φύση δεν είναι χωρίς τάξη
|
| Άνεμος | |
| • | Ένθα ούτε μίμνειν άνεμος ούτ’ εκπλείν εά.
μτφρ: Όπου δεν φυσάει άνεμος ούτε επιτρέπει τον απόπλου (παροιμ. φράση για αντιμετώπιση μεγάλων δυσκολιών)
(από τον «Φιλοκτήτη»)
|
| Σκιά | |
| • | Σκιάς όναρ άνθρωπος.
μτφρ: ο άνθρωπος είναι τ’ όνειρο μιας σκιάς.
|
| Ήλιος | |
| • | Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον.
Αρχαιοελληνική παροιμία
|
| • | Ο ήλιος εις τους αποπάτους, αλλ’ ου μιαίνεται.
(μιαίνεται=λερώνεται)
|
| • | Ήλιος ούκ αν υπερβήσεται μέτρα.
μτφρ: [ακόμα και] ο ήλιος δεν μπορεί να υπερβεί τα μέτρα [που του αναλογούν]
|
| Γη | |
| • | Γη και ύδωρ πάντα έσθ’ όσα γίνονται ηδέ φύονται.
μτφρ: χώμα και νερό είναι όλα όσα γεννιούνται και φυτρώνουν
|
| • | Πάντες γαίης τε και ύδατος εκγενόμεθα.
|
| • | Άπαντα τίκτει χθών πάλιν τε και λαμβάνειν.
μτφρ: τα πάντα τα γεννάει η γη και πάλι τα παίρνει
|
| Νερό | |
| • | Άριστον μεν ύδωρ
|
| • | Κοσκίνω ύδωρ αντλείς.
Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση
|
| • | Γην και ύδωρ
(Το δείγμα υποτέλειας που ζήτησαν οι Πέρσες πρέσβεις από τη Σπάρτη και τους έριξαν στο πηγάδι)
|
| • | Ψυχήσιν Θάνατος ύδωρ γενέσθαι, ύδατι δε θάνατος γην γενέσθαι, εκ γης δε ύδωρ γίνεται, εξ ύδατος δε ψυχή.
|
| Θάλασσα | |
| • | Παρά θίν’ αλός.
μτφρ: παραλιακά
(Ιλιάς Α)
|
| • | Θάλασσα και πυρ, και γυνή τρίτον κακόν.
|
| • | Μέγα το της θαλάσσης κράτος.
(Είναι και στο θυρεό του Πολεμικού Ναυτικού)
|
| • | Πιστόν γη, άπιστον θάλασσα.
Αρχαιοελληνικό ρητό
|
| • | Θάλαττα ύδωρ καθαρώτατον και μιαρώτατον, ιχθύσι μεν πότιμον και σωτήριον, ανθρώποις δε άποτον και ολέθριον.
|
| Νύχτα | |
| • | Αστέρες ουράνιοι, Νυκτός φίλα τέκνα μελαίνης…
Από τον Ορφικό Ύμνο των Άστρων
|
| • | Κλεπτών γαρ η νυξ, της δε αληθείας το φως.
μτφρ: η νύχτα είναι των κλεφτών, και το φως είναι της αλήθειας
|
| • | Ανθρώπου μέρους ειμί, ο και τέμνει με σίδηρος. Γράμματος αιρομένου, δύεται ηέλιος.
Απάντηση: το νύχι (όνυξ)
Αρχαίο Αίνιγμα
|
| Φωτιά | |
| • | Των οικιών ημών εμπιμπραμένων, ημείς άδομεν.
Αρχαιοελληνική παροιμία
|
| • | Οκόσα φάρμακα ουκ ιήται, σίδηρος ιήται· Όσσα σίδηρος ουκ ιήται, πυρ ιήται· όσσα δε πυρ ουκ ιήται ταύτα χρη νομίζειν ανίητα
ιήται=θεραπεύει, σίδηρος(μτφ.)=εγχείρηση, πυρ(μτφ.)=καυτηρίαση
|
| • | Πυρ μαχαίρα μη σκαλεύειν
(με την έννοια: μην οξύνεις επιθετικές διαθέσεις)
|
| • | Τέχνας δε πάσας και ανεύρε το πυρ και σώζει.
|
| Ζώα | |
| • | Πολλ’ οίδ’ αλώπηξ, εχίνος δε εν, μέγα.
μτφρ: η αλεπού ξέρει πολλά και ο σκαντζόχοιρος ένα και καλό
|
| • | Βρεκεκέξ κουάξ κουάξ
(από τους «Βατραχους», εννοείται)
|
| • | Τα φυτά των ζώων ένεκέν εστι και τα ζώα των ανθρώπων χάριν. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου